„Żyj wystarczająco dobrze” to książka – zbiór wypowiedzi znakomitych umysłów ze świata psychologii na temat naszego życia, jego rozmaitych sfer i tego, jak sobie w tych sferach radzimy. Dziś postanowiłam napisać parę słów na temat ostatniego rozdziału, autorstwa dr. hab. Bartłomieja Dobroczyńskiego, pt. „Zachwyt nad fałdą spodni”.

Żyjemy w wolnym świecie, możemy sami odpowiadać za swój los, a jednak tak wielu ludzi mówi, że wciąż szuka szczęścia, sensu…

Behawiorysta Burrhus F. Skinner twierdzi, że ludzie żyją w dwóch typach środowisk: pierwsze produkuje godność, drugie – wolność. W pierwszym środowisku walczysz o przetrwanie, życie automatycznie ma sens, ale nie masz wolności, bo wiele rzeczy musisz. To jesteś ty w czasie okupacji. Masz dużo godności, nie masz wolności. W drugim środowisku walczyć nie musisz, możesz robić, co chcesz. Ale jesteś sam, nikogo nie interesujesz, dyscypliny i sensu życia nikt ci nie narzuca, musisz je znaleźć w sobie. To trudne.

Nasza rzeczywistość blednie z każdym dniem, przestajemy widzieć rzeczy takimi, jakimi są, działamy stereotypowo, używamy heurystyk myślowych w tematach dla nas utartych. Zwłaszcza w pracy mamy do czynienia z rutyną, powtarzalnością, łatwo więc wpaść w pułapkę bezmyślnego „robotyzmu”. Tracimy twórcze możliwości, szukamy tylko rozwiązań „sensownych”, nie chcąc poświęcać czasu na te „kreatywne”, bo wydają się na pierwszy rzut oka mało przydatne. O ile w pracy być może godzimy się na taki stan rzeczy i nie przeszkadza nam to, to po pracy możemy popaść w swoisty marazm, dalej widząc rzeczywistość w taki sposób. Dlaczego więc nie próbować chwili wyjścia z pracy uznawać za „pobudkę” dla naszego życia i zamykając drzwi biura nie otwierać oczu na świat? Tak, by widzieć go oczami dziecka?

„Kiedy dałem synowi na gwiazdkę czerwone kalosze w misie, patrzył na nie zachwyconym wzrokiem. Urzeczony. (…) Poczułem mocno, że już nigdy nie osiągnę takiej intensywności widzenia. Bo z wiekiem świat nam blaknie.

Jednak, żeby widzieć świat, trzeba na niego patrzeć. Oczywiste? Jednak jak często patrzymy na coś nie widząc, bo akurat myślimy o naszym „wczoraj”, albo naszym „jutro”?

Mistycy uczą, że aby unikać nieustannej huśtawki nastrojów, wystarczy jedna rzecz: być tu i teraz. Sekret leży w naszej uwadze i koncentracji.(…) Jakość twojego życia bardzo by się podniosła, gdybyś umiał podążać uwagą – chwila po chwili, w pełni skoncentrowany – za tym, co się dzieje. Dzięki uważności nic nie blaknie. Siła wydarzeń jest większa, rzeczy – bliższe, pełne sensu i kolorów. Patrzysz na znane przedmioty tak, jakbyś widział je pierwszy raz.

W artykule przywołana zostaje wypowiedź aktorki Ireny Kwiatkowskiej:

Człowiekowi zajętemu rozpamiętywaniem teraźniejszość przechodzi koło nosa

na którą prof. Dobroczyński odpowiada:

Kwiatkowska mówi jak mnich zen. Dodam: niektórzy popełniają błąd życia w przyszłości. Snują nieustanne marzenia: „Kiedyś zacznę nowe życie”. Wtedy teraźniejszość też przechodzi koło nosa.

Nowe życie nie zaczyna się od zmiany otoczenia, tylko od zmiany perspektywy. Musisz nauczyć się uważnie obcować przede wszystkim z tym, co znasz. Bo za twoje znudzenie nie odpowiada rzeczywistość, tylko to, że nigdy się jej uważnie nie przyjrzałeś. Wrota twojej percepcji są przymknięte. Masz zaparowane okulary, pomazane błotem. I mówisz: „Wszystko, co widzę, jest takie samo”. A może po prostu wyczyść sobie okulary.

Przyjmujemy zwykle dwie strategie szukania sensu – czyli szczęścia – w życiu. Pierwsza: ustawiasz standardy jak najwyżej i próbujesz im sprostać.

Strategia druga jest taka: zrobić ze sobą coś takiego, żeby umieć być szczęśliwym z powodu wypicia filiżanki zielonej herbaty. Jeśli to umiesz, to możesz być szczęśliwy codziennie. I to dwa razy dziennie.

Gdybym umiał się dobrze bawić? Nie rezygnował z ważnego celu, pisał książki, wykładał na uczelni, ale nie przywiązywał do efektu zbyt wielkiej wagi, tylko cieszył się, że to robię? (…)

Podróż się liczy, a nie jej cel. Bo to w podróży mija nam czas. Cel jest na końcu i trwa chwilkę.

Dobre życie kojarzy mi się z tańcem. Rzeczywistość nieustannie się zmienia, trzeba podążać za jej ruchami.Niektórzy interpretują życie jako walkę, ale nie mają wielkich szans. Z czasem na pewno nie wygrają. Zamiast walki możesz wybrać współpracującą aktywność.(…) 

Musisz być w ruchu, miękki, elastyczny, słuchać muzyki i śledzić ruchy partnera.